Medio século ao servizo da cidadanía

A especialidade TEDAX-NRBQ da Policía Nacional celebra hoxe o seu 50 aniversario

O 31 de xaneiro de 1975 o Ministerio da Gobernación mediante unha “orde interna de carácter reservado” creaba na Policía a especialidade de “Técnicos Especialistas na Desactivación de Artefactos Explosivos”

En 2004 esta especialidade incorporouse á Comisaría Xeral de Información, integrándose plenamente na loita contra o terrorismo

Os TEDAX han ido adaptándose aos novos riscos de violencia terrorista asumindo, entre outras, as funcións asociadas á ameaza procedente dos axentes NRBQ (nuclear, radiológico, biolóxico e químico)

Desde 1975 realizáronse un total de 438.000 intervencións e trece axentes TEDAX faleceron en acto de servizo

Imaxe dunha Policía Nacional pertencente á unidade TEDAX-NRBQ, vestida co traxe de desactivación de explosivos.

31/01/25

A actual especialidade TEDAX-NRBQ (Técnicos Especialistas en Desactivación de Artefactos Explosivos-Nuclear, Radiológico, Biolóxico e Químico) celebra hoxe os seus 50 aniversarios. O 31 de xaneiro de 1975, ante a crecente presión terrorista que sufría España, o Ministro da Gobernación decidiu crear a Especialidade de “Técnicos Especialistas na Desactivación de Artefactos Explosivos” -TEDAX- dentro da estrutura da Policía. Este fito tivo a súa orixe nun feito terrorista ocorrido en novembro de 1972, no hotel Ritz de Barcelona, onde un paquete bomba dirixido a unha personalidade de Oriente Medio foi exitosamente desactivado por técnicos de explosivos militares.

Esta especialidade ten hoxe como funcións principais intervir e actuar ante a presenza de artefactos explosivos e axentes NRBQ, procedendo á súa completa neutralización, minimizando os posibles danos ocasionados pola súa explosión ou a liberación ou diseminación ambiental dalgún compoñente nuclear, radiológico, biolóxico ou químico.

4.718 incidencias por terrorismo

Coa súa actuación, os TEDAX levan 50 anos enfrontándose a múltiples incidentes nos que os operativos policiais requiren da súa pericia. Desde 1975 os axentes interviñeron nun total de 438.004 incidencias, destacando os 4.718 incidentes por terrorismo e as 2.851 intervencións NRBQ. Tamén interveñen nos avisos ante a detección de ARR (Artefactos Reais Regulamentarios), como pezas de artillaría e munición procedentes da guerra civil española, os cales son descubertos en múltiples circunstancias. No ano 2024 estas intervencións foron 247 e un total de 7.726 desde os seus inicios.

Ao longo destes 50 anos, as actividades delituosas e o terrorismo evolucionaron ao mesmo ritmo que os avances científicos e tecnolóxicos. Da mesma maneira, a formación, a investigación, os procedementos e os medios propios dos TEDAX han ido en continua e permanente adaptación a esas circunstancias.

Loita contra o terrorismo

Durante a década dos 80 e 90, os TEDAX desactivaron multitude de artefactos explosivos das bandas terroristas ETA e GRAPO. Entre eles, o 14 de maio de 1989 lograron neutralizar en Tudela (Navarra) unha furgoneta bomba cun 50 kg de explosivo. Ese mesmo ano, en San Sebastián, desactivaron un coche bomba e en Sevilla, o 31 de decembro do ano 2000, outro cargado con 161 kg de explosivo.

O 11 de marzo de 2004 tivo lugar en Madrid o peor atentado da historia de España, un acto terrorista no que se colocaron trece mochilas bomba en catro trens de proximidade, das que dez estouraron. Unha das que non estourou puido ser desactivada polos TEDAX.

13 TEDAX falecidos en acto de servizo

O primeiro TEDAX que perdeu a súa vida desactivando un artefacto explosivo foi na Lagoa (Tenerife). O axente faleceu polas feridas ocasionadas mentres tentaba desactivar unha bomba colocada polo MPAIAC nunha sucursal bancaria o 24 de febreiro de 1978. O último desgraciado suceso no que, desactivando un artefacto explosivo faleceron tres TEDAX, tivo lugar en Madrid, o 1 de xullo de 1991, cando un paquete bomba remitido por ETA estourou nunha empresa do polígono industrial de Villaverde. En total foron trece os TEDAX de Policía Nacional falecidos como consecuencia da súa actividade profesional, doce mentres actuaban ante un artefacto explosivo e uno vítima directa dun atentado terrorista, sen esquecer a aqueles que faleceron por causas relacionadas con esa actividade e outros, que sen perder a vida, resultaron feridos de diversa consideración.

O labor de TEDAX foi recoñecida en múltiples ocasións contribuíndo a que esta especialidade alcance un elevado prestixio, nacional e internacional. En 1983 foille imposta a Cruz ao Mérito Policial con Distintivo Vermello a título colectivo; en 2005 concedéuselle a Placa de Honra da Orde ao Mérito Constitucional; e o ano 2015 a Orde de Isabel A Católica.

Últimas novidades