Sala de prensa

A operación permitiu neutralizar a continuidade delituosa dunha rede de comercio ilegal que conectaba Madrid, Barcelona, Andorra e países do Leste de Europa, lugar de orixe dalgúns destes animais. Os detidos xeraban grandes cantidades de diñeiro utilizadas, principalmente, para xerar un patrimonio en España, Andorra e Dubái que ocultaban a nome de persoas interpostas. A colaboración dos concellos afectados, dos Colexios de Veterinarios de Cataluña e Madrid, a área de Protección Animal da Comunidade de Madrid, da Oficina de Protección de Animais de Barcelona, así como de diferentes asociacións e protectoras tanto en Madrid como en Cataluña, resultou fundamental para a acollida, custodia, corentena e mantemento dos animais rescatados.

A investigación, que é a primeira levada a cabo de forma conxunta polo catro corpos policiais, iniciouse a finais do ano 2020 por mor de varias denuncias -realizadas na Oficina de Protección dos Animais o Concello de Barcelona- por presuntas irregularidades relacionadas coas condicións de saúde dos animais que se vendían nun establecemento situado no centro da cidade. Isto motivou a práctica de inspeccións administrativas no este establecemento, por parte de técnicos do Concello de Barcelona e a Garda Urbana, localizando 33 cans enfermos.

Funcionamento en rede e repartición de funcións entre os seus membros

Os investigadores evidenciaron os malos tratos animais coa falta de coidados nos animais que, ademais, estaba a provocar a morte dalgúns deles. Doutra banda, as súas cartillas sanitarias e pasaportes de viaxe presentaban anomalías evidentes, o que acreditaba un exercicio sistemático de manipulación do seu contido. Os axentes tamén constataron anomalías no seu transporte, no trato que se lles proporcionaba en destino e na súa comercialización; detectando a presunta comisión, por parte dos investigados, dos delitos de malos tratos animais, usurpación de funcións, falsidade documental e estafa.

Ao investigar ás persoas que estaban detrás desta actividade, os axentes observaron unha clara división de tarefas e un funcionamento en rede compatible cunha estrutura comercial moito maior; dispuñan de máis comercios asociados que parecían funcionar da mesma forma e, ao mesmo tempo, comercializaban animais a través dunha páxina web.

Co avance das pescudas, comprobouse que a Garda Civil había feito varias intervencións e controis a transportes de animais relacionados con esta rede criminal. Así mesmo, a Policía Nacional estaba a levar a cabo unha investigación relacionada directamente cos feitos investigados en Barcelona.

Foi a partir deste momento cando se creou, por primeira vez, un equipo conxunto de investigación do catro corpos policiais liderado polo Xulgado de Instrución número 23 de Barcelona e a Fiscalía Provincial especializada no medio ambiente que comprobou que estas actuacións ilícitas estaban a levarse a cabo en diferentes establecementos situados en Madrid, Cataluña e Andorra.

Transporte dos animais e establecementos de venda en pésimas condicións hixiénico-sanitarias

Tras varias xestións policiais, os axentes detectaron que a organización se valía de varios métodos para adquirir os animais. Ou ben mediante a importación intracomunitaria desde países de Europa do Leste, ou dedicándose á cría en centros ilegais administrados polos propios investigados, ou ben a través da compra ilegal por redes sociais.

O transporte dos animais realizábase normalmente por estrada, en vehículos con espazo reducido e deficiente ventilación e en traxectos longos -en ocasións máis de 2.000 quilómetros, que sería o equivalente a máis de 20 horas de desprazamento-. A isto hai que sumarlle tamén a falta de luz e de coidados hixiénico-sanitarios, así como a ausencia de empapadores ou serrín suficiente para absorber as necesidades fisiológicas dos animais.

As deficientes condicións, tanto no transporte como no manexo dos cachorros, propiciaban o desenvolvemento de enfermidades infectocontagiosas nalgún dos animais, o que provocaba o contaxio destas entre o resto de animais transportados. Posteriormente, as pésimas condicións dos establecementos de venda agravaban a situación producindo o contaxio do resto de animais que se atopaban nas tendas. Por mor disto, os índices de morbilidad e mortalidade nestes establecementos eran moi elevados.

Todos os animais dispoñibles destinábanse á venda, independentemente de que estivesen sans, enfermos ou incubando enfermidades infectocontagiosas. Isto provocaba, en moitas ocasións, que ao pouco tempo da venda o animal manifestase ou desenvolvese a enfermidade.

Conivencia de clínicas veterinarias para enganar aos clientes e ás administracións públicas

Existía, de forma integrada na organización criminal, unha veterinaria que facilitaba os seus coñecementos e a súa firma para dar unha imaxe de fiabilidade suficiente coa que poder garantir que os animais se vendían en boas condicións. Esta asesoraba ao resto de compoñentes da organización sobre como ocultar ou disimular rexistros e/ou outros aspectos técnicos nos controis e/ou inspeccións das administracións competentes.

As clínicas que estaban baixo o control dos investigados, coa intencionalidade de enganar aos clientes e ás administracións públicas, cometían de forma habitual e continuada infraccións relacionadas coa xestión da documentación asociada aos animais. Desta forma, camuflaban a verdadeira orixe das enfermidades e doenzas desenvolvidas cando os cachorros xa estaban baixo a custodia dos compradores.

Nos centros de cría tamén se detectaron irregularidades relativas ao trato e manipulación dos animais proxenitores, especialmente nas femias, cuxa única función era a de parir en cada período de celo para obter o máximo rendemento de crías, independentemente das consecuencias para a súa saúde ou a dos propios cachorros.

13 detidos, 12 rexistros e máis de 400 animais rescatados

Finalmente, o pasado 20 de setiembre os axentes explotaron a operación coa práctica de 12 entradas e rexistros e o arresto de 13 persoas. Así mesmo, rescatáronse máis de 400 animais, principalmente cachorros de cans e gatos de razas de alta cotización no mercado actual.

No dispositivo foi fundamental a colaboración de distintas asociacións e entidades protectoras de animais, incluídas as contratadas polos diferentes concellos onde se realizaron as intervencións: a do “Consell•de Col legis Veterinaris de Catalunya”; Oficina de Protección de Animais de Barcelona; Oficina de Tenza Responsable e Benestar Animal do Concello de Mataró; Área de Protección Animal da Dirección Xeral de Agricultura, Gandaría e Alimentación da Comunidade de Madrid; Dirección Xeral de Dereitos dos Animais´, e a dos servizos veterinarios tanto da Unidade Técnica da Unidade Central Operativa de Medio Ambiente (UT-UCOMA) da Xefatura do SEPRONA como da Policía Nacional. Estas entidades facilitaron a participación de veterinarios e veterinarias especializados tanto en clínica como en benestar animal que traballaron arduamente para inspeccionar os locais, facer unha criba principal sobre sintomatología dos animais, así como realizar a clasificación dos mesmos e o illamento para a necesaria corentena.

A colaboración dos centros de acollida, en coordinación cos respectivos concellos afectados, tamén resultou un elo crave para realizar os correspondentes coidados e atencións veterinarias e iniciar as corentenas no seu caso, así como a colaboración técnica do “Servei de Fauna i Flora do Departament d'Acció Climàtica, Alimentació i Axenda Rural” para a identificación dos animais exóticos localizados
Mercé á colaboración de INTERPOL e o Agregado de Interior de Andorra en coordinación coa Batllia, o Consell Superior da Justícia d'Andorra e Policía Andorrana. Ademais, realizouse unha entrada e rexistro nunha das tendas que a organización controlaba naquel país, que servía de tránsito para algúns dos cachorros importados desde Europa do Leste. Por outra banda, tamén se bloquearon propiedades en territorio nacional e internacional, así como produtos bancarios que os líderes da organización adquiriran grazas aos beneficios do tráfico ilegal de animais.

En definitiva, destacar neste operativo o traballo en conxunto desenvolvido por todos os corpos policiais, entidades públicas e privadas que dirixidas e coordinadas pola Fiscalía de Medio Ambiente de Barcelona e o Xulgado de Instrución 23 de Barcelona uníronse por primeira vez neste ámbito para levar a cabo uno dos principais operativos a nivel nacional desenvolvidos ata a data.