Salaketak

• Lehen baino lehen berri eman, telefonoen bidez 091 edo 112 zenbakira deituta zein poliziaren bulegoetan agertuta.
• Gertaera hori igaro ahala pertsona gehiago izan dela ekintzaren lekuko konturatuta bazaude, gonbidatu poliziaren bulegoetan agertzeko edota eskatu telefono zenbaki bat harremanetan jartzeko.
• Ekintza horien egilea ikusita bazaude, saiatu ezaugarri, tatuaje, itxura fisiko, arraza edo ihesteko hartu zuen norabideari erreparatzen.
• Lapurketa edo ebasketarik jasanda bazaude...Ez ukitu ezer, orokorretan eszenatoki horietan aztarna, polizia-ikerketarentzako lagin interesgarririk eta abar gera daitezke.
• Tratu txarrik egon bada eta tratu txarra eman duena etxebizitzan baldin badago, atera handik y bilatu aterperik konfidantzazko auzokideren etxean edo bilatu laguntza kalean bertan. Deitu 091/112 zenbakira!

• Edozein nortasun agiri, besteak beste, N.A.N., pasaportea, A.I.Z., eta abar.
• Lapurtutako gauzen zerrenda bat, ahal bada serie-zenbakia, modeloa, marka, IMEI kodea (telefono mugikorren kasuan) eta objektua identifikatzeko balio duen edozein ezaugarritasun dituena, eta bai segurtasun kamerek grabatutako bideoak ere, horiek izanez gero.
• Bitarteko telematikoen bidezko iruzur edo iruzur baten biktima izan bazara (Internet), BEHARREZKOA da zure banku-erakundeak emandako ziurtagiri bat aurkeztea, edo, halakorik ezean, egindako iruzurrezko karguak jasotzen dituen/dituzten egiaztagiri bat. Une horretan oraindik dokumentaziorik ez baduzu, dokumentazioa biltzea gomendatzen da, ondoren nahitaezko salaketa jartzeko. Aipatutako dokumentazioa lortu gabe salaketa aurkeztea erabakitzen baduzu, gogoan izan, Poliziari delitua egiaztatzeko eta delitugilearen nortasuna ikertzeko beharrezkoak diren jarduketak egitea eskatzen dion legezko betebeharra dela eta, geroago, polizia-bulegoetan berriz agertzeko eskatu ahal izango zaizula, ikerketaren garapen eraginkorrerako beharrezkoa den informazio hori emateko.

1/2004.ko genero indarkeriaren aurkako babes osorako Lege Organikoak ezartzen du bakarrik emakumea izan daitekela genero indarkerian biktima.

Genero indarkeria

Genero indarkeria dugu bakarrik gizonezko batek indarkeria erabiltzen duenean emakumearen kontra. Haien arteko harreman sentimentala izan edo izana behar du. Indarkeria hau ez da beti fisikoa izan behar psikologikoa zein sexuala ere izan daiteke.

Etxeko indarkeria

Familiaren barruan gertatzen den indarkeria da etxeko indarkeria eta fisiko zein psikologikoa izan daiteke. Adibidez, sexu bereko pertsonen arteko indarkeria (intragenerokoa), emakumearena gizonezkoen kontra, gurasoena seme-alaben kontra edo alderantziz, etxebizitza berean bizi diren adinako pertsona zein beste pertsona batzuen kontra.

Indarkeriaren biktimentzako babes tresna bat da, genero nahiz etxeko indarkeria izanik. Biktima berak, senitarteko batek eta Fiskaltzak eskatu dezakete edota ofiziozko epaile batek hala erabakita.

Lagun batek formulario bakar eta normalizatu bat bete behar du hura eskatzeko, polizia komisaldegietan, Guardia Civileko tokietan, epaitegietan, biktima diren emakumei emateko arreta bulegoetan zein administrazio publikoko laguntza- edo giza zerbitzuetan agertuta.

Bai. Genero indarkeria pairatzen duen emakume orok eskatu dezake genero indarkeriaz berezitako abokatu bat, emakumearen kontrako ofizio-txanda duena.

Pertsona honek, beste delitu batzuen biktima izan bada, eskatu dezake ofizio-abokatu bat, biktimaren diru-sarreren arabera.

Bai bikitima orok beti nahi duen edonorrez lagundurik egoteko eskubidea du.

Bai, beti ere adinagatik zein egoeragatik behar besteko heldutasun ezaugarri duela hautemanda. Hala ere eta orokorrean, adingabeak salaketa jartzeko unean guraso zein legezko ordezkariz lagundurik egongo dira, bereziki adin gutxiko adingabe izanik eta hauen guztien artean bateraezintasunik hauteman gabe.

Bai. delitu hau SEXTING izenaz da ezaguna eta edukiera sexuala duten argazki eta bideoen bidalketa zein zabalkundeari dagokio, han agertzen diren pertsona zein pertsonen baimena izan gabe.

Grooming-a dugu heldu batek komunikabide teknologikoak erabiltzen dituenean adingabeekin harreman izateko, baita haiekin topaketa sexualak lortzeko zein ukituriko adingabe hauen haur pornografia eskuratzeko ere, haurrak agertzen diren grabaketen bitartez, haurrek berek bidalitako zein bideokonferentzien bidez lortutako grabaketak hain zuzen ere.

Berariazko ekintzak dira heldu batek egiten dituenak, interneten adingabe batekin lagunarteko loturak ezartzeko asmoz, argazki erotiko zein pornografikoen bitartez asetze sexual bat izateko helburuarekin, baita benetako topaketa sexual bat prestatzeko ere.

Kontrol mota hau, etengabean egiten denean, JAZARPEN mota bat izateko nahikoa izan daiteke, ZIBERJAZARPEN izenaz ezagututa. Eta bai, salatu dezakegu.

• Sare sozialetan egiten diren aipamenen zelatan ibiltzea.
• Lagunen argazkiak eta iruzkinak berrikustea, eta hauek erabiltzea zeozer aurpegiratzeko edota euren harremanak kolokan jartzeko.
• Presio egitea zure kontaktuen zerrendatik gustuko ez dituen lagunak kentzeko.
• Zure sare sozialetan bera sartzeko eskatzea.
• Zure pasahitzak eskuratzeko modua bilatzea, zure profilak kontrolatu eta zure mezuak irakurtzeko.
• Zure profilen dauden argazkiak ezabatzeko eskatzea, nola agertzen den gustuko ez duenez.
• Beste lagun batzuekin ateratako zure argazkiak argitaratu ostean, nortzuk diren eta nondik ezagutzen dituzun azaltzeko estutzea.
• Facebooken profilean zure egoera sentimentala eguneratzeko tematzea.
• Bere aurrean postak irakurtzeko presio egitea.
• Argazkiak nahiz barneko informazioa sare sozialetan argitaratzearekin mehatxu egitea, ez baduzu nahi duena egiten.

Nahiz eta genero indarkeriaren biktima atzerritarra izan eta Espainian egoteko baimenik ez duen, badauka eskubidea genero indarkeriatzat jotako ekintzengatik salaketa bat jartzeko, baita bera defendatzeko abokatu bat eskatzeko eskubidea ere. Era berean, dohako laguntza juridikoa izateko eskubidea ere izango du.

Genero indarkeriaren biktima den emakume etorkin orok eskatu dezake ezohiko egoerengatiko bizileku-eta lan baimena, bere aldeko babes-agindu bat eman zen unetik, edo horren ezean, Fiskaltzak egindako txosten bat izanda, genero indarkeriaren ezaugarriak izan direla adierazten dituena.

Genero indarkeriaren biktima den emakume etorkinak bere bikotearekin familia berriro elkartze baimena baldin badu, ezohiko egoerengatiko bizileku- eta lan baimena lor dezake, bere aldeko babes-agindua eman zen unea kontuan izan gabe.

Genero indarkeriaren egoera salatzerakoan emakumearen arauz kanpoko egoera agerian uzten bada edota salaketa jarri baino lehenago bere egoera irregularragatik zigor-prozedura irekita egongo balitz, baita kanporatze-agindurik emateke ere, prozedura guzti hauek eten egingo lirateke (geldituko lirateke).

• Pertsona desagertua heldua bada

  • Salaketa aurkeztu baino lehenago eta desagerpena zinezkoa dela egiaztatzeko aldera, itxurazko arrazoirik gabe beste lagunen baten falta (senitarte, lagun, auzokide, lankide eta abarrena) hautematzen duen pertsonak laguna aurkitzeko kudeaketak egingo ditu segituan, besteak beste, telefono deiak, senitarte, lankide eta lagunekin harremanetan jartzea... laguna egoten den ohiko lekuetan, salaketa egiterakoan ahal den informazio gehien jaso dezaten. Gertakizun hau ikusita eta lagun desagertuaren ezaugarrien arabera, jarri egingo da salaketa.

    Desagerpenari buruzko Informazio hau aurreratu daiteke 911 edo 112 telefonora deituta, aldendudesagertutako lagunaren ezagurri nagusiak emanez, poliziaren langileek bilaketaren lehenengo gestioak egin ditzaten, laguna ikusirik izan zen azken lekutik hasita eta erreferentzia-puntutzat hartuta.

  • Lehen baino lehen jarriko da saleketa, lehenengo orduek berebiziko garrantzia dute eta, polizia, guardia civil zein autonomia-poliziaren edozein bulegoetan, salaketa jartzen den lekua zeinahi ere den, edota 911/012 telefonora deituta, eta 24/48 ordutik itxoin behar izan gabe.
  • Zein datu jaso behar dut ikerketa errazteko?
    • Desagerpenaren eguna, ordua eta lekua.
    • Salaketa egin den unean garrantzitsua da desagertutako lagunaren ezaugarri gehien ematea, besteak beste, ezaugarri fisikoak, jantziak, telefono mugikorrik badauka, nortasun agiriak, autoa, marka fisikoak, gaixotasunak, botikak, ohiturak, ibilgailuak, sare sozialak eta abar. Unean bertan posible izango balitz argazkiren bat ematea, berriki ateratakoa eta ezezko kasua izanik geroxeago itzuli egingo dena.
    • Azkarren egindako desagerpenaren salaketak erraztu egingo ditu poliziaren lehenengo jarduerak, laguna aurkitzeko aldera bideratuta. Gomendagarria da salaketa lehen bai lehen jarri eta ordu batzuk geroago bera kentzea laguna aurkituta edo itzulita.

• Desagertutako pertsona adingabe bat baldin bada.

  Adingabe baten desargerpen bat izango balitz, heldu bat izango balitz bezala jardungo dugu, baina kasu honetan alerta sistema bat aktibatu egingo da, alerta-adingabe desagertua izenaz deiturikoa. Sistema honek adingabearen desagerpena bizkor eta segurki argitaratzeko helburua du, alertak eta laguntzeko deialdiak herritarrei igorrita, komunikabideen bidez eta gizateari mezuak zabaltzeko teknologia-gaitasun egokia duten instituzio eta erakundeen bidez.